Lipiec to szczególny miesiąc dla polskiej pamięci historycznej, poświęcony uczczeniu ofiar Rzezi Wołyńskiej. Kulminacją akcji masowej eksterminacji Polaków była tak zwana Krwawa Niedziela, 11 lipca 1943 r., kiedy jednostki OUN-B i innych formacji jednocześnie zaatakowały około stu miejscowości.
W sumie, według różnych szacunków historyków, w Rezi Wołyńskiej zginęło od 40 do 130 tys. Polaków. Przez długi czas te wydarzenia były pomijane przez oficjalną historię i dopiero w ostatnich dziesięcioleciach Zbrodnia Wołyńska stała się przedmiotem polskiej polityki historycznej i poważnych badań.
W 2016 r Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił 11 lipca Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej.
8 lipca, specjalnie z powodu kolejnej rocznicy Zbrodni Wołyńskiej, Instytut Pamięci Narodowej zaprezentował internetową bazę ofiar Zbrodni Wołyńskiej. Z tej okazji odbyła się konferencja prasowa w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki «Przystanek Historia» w Warszawie.
Prace nad bazą rozpoczęto w 2019 r. Zakończenie projektu planowane jest na 2023 r. – 80. rocznicę Zbrodni Wołyńskiej. Na dzień dzisiejszy baza danych na portalu zbrodniawolynska.pl zawiera około 17 tys. wpisów. Wszystkie dotyczą dawnego województwa wołyńskiego. W przyszłości planowane jest uzupełnienie informacji o innych województwach II Rzeczypospolitej.
W bazie danych można wyszukiwać wiadomości o osobach zamordowanych podczas Rzezi Wołyńskiej według różnych parametrów: nazwiska, miejsca zamieszkania lub zbrodni, narodowości, daty. Oprócz Polaków w zbiorze znajdują się dane ofiar innych narodowości, w tym Ukraińców, którzy zginęli z rąk swoich rodaków. Baza danych zawiera również zdjęcia ofiar i linki do źródeł: wspomnień, dokumentów archiwalnych, publikacji. Na szczególną uwagę zasługuje interaktywna mapa miejsc zbrodni, która jest również połączona z całym zasobem. W osobnej zakładce użytkownicy mogą sami dodawać nowe wpisy. Serwis dostępny jest również w języku angielskim i ukraińskim.
Dr Jarosław Szarek, prezes Instytutu Pamięci Narodowej, podczas konferencji prasowej powiedział: «Nie tworzymy tej bazy przeciwko komukolwiek. Jesteśmy za dobrymi relacjami z Ukrainą – zresztą za dwie godziny w tej sali odbędzie się promocja książki jednego z historyków ukraińskich o wspólnych działaniach Polski i Ukrainy w 1920 roku. Ale nie możemy zapomnieć i pominąć też tych trudnych, bolesnych momentów naszej historii. Drogą do pojednania jest zawsze prawda. Musimy tę trudną drogę przejść».
Anatol OLICH