Janowa Dolina w gminie Kostopol

Umiłowanemu, emerytowanemu Ks. Biskupowi Marcjanowi Trofimiakowi, byłemu Ordynariuszowi Łuckiemu, ten fotoreportaż ofiaruję. Ks. Biskup wyprzedził swoje czasy, Jego nauczanie będzie zrozumiałe dla następnych pokoleń.

Kiedy w nocy z Wielkiego Czwartku na Wielki Piątek 1943 r. banderowcy wspomagani przez okolicznych chłopów atakowali i palili Janową Dolinę, w Hucie Stepańskiej oddalonej w linii prostej o 25 kilometrów, ludzie z przerażeniem obserwowali łunę pożaru. W tę noc w Janowej Dolinie zginęło ponad 600 osób. Dane mi było rozmawiać z kilkoma osobami, cudem Bożym, ocalonymi z tego mordu.

Kiedy pod koniec lipca Niemcy wycofywali się ze Stepania, zabrali ze sobą do Janowej Doliny ocalonych Polaków. Po przybyciu umieścili Ich w domach, które się nie spaliły. Pani Maria Rosa z Mielnicy, ur. w 1929 r., zamieszkała z rodziną właśnie w takim domu. Ucieszyli się widokiem – dom był zupełnie nienaruszony. W piwnicy jednak było pełno zaschniętej krwi, którą widzi w koszmarach nocnych do dziś. Nie dało rady tam mieszkać, czuć było śmierć.

Pomnik na zbiorowej mogile w miejscu spalonej kaplicy, wzniesiono staraniem i kosztem Wołyniaków. Kiedy przybyli oni, żeby go poświęcić w 1998 r., to zorganizowane formacje postbanderowców nie pozwoliły zbliżyć się do pomnika Polakom ani miejscowym Ukraińcom, którzy tłumnie szli na tę uroczystość. Poświęcenie się nie odbyło.

W 2011 r. mieliśmy zamiar poświęcić krzyż na miejscu kościoła w Stepaniu. Tam jednak współcześni postbanderowcy zorganizowali wiec, a pozwolenie na odbycie poświęcenia uzależnili od złożenia uszanowania przez Polaków banderowskiemu pomnikowi. Wtedy udaliśmy się do Janowej Doliny i tam odprawiona została Msza Święta i Panahyda oraz opóźnione o 13 lat poświęcenie. Bp Marcjan Trofimiak powiedział wówczas: «Był to zamysł Boży».

Tekst i zdjęcia: Janusz HOROSZKIEWICZ

P. S.: Zainteresowani mogą uzyskać więcej informacji pod adresem mailowym: janusz-huta-stepanska@wp.pl